サイコロの目の和がある特定の値 (nとする) になるパターン数 (mnとする) を数え上げる。
サイコロを振る回数には特に制限を設けない。
これは、直線状の nマス(ゴールのマスを含まない) のすごろくで過不足なくちょうどゴールするサイコロの目の全パターン数を求めることと等しい。
例えば、目の和が 10 になる組み合わせとしては、1回目に 6 が出て 2回目に 4 が出る場合がある。これを [6,4] と表記することとする。
逆の順番で、1回目に 4 が出て、2回目に 6 が出る場合もある。[4,6] である。 [6,4] と [4,6] は、それぞれ別のものとして数える。
1が 10回連続で出る場合もある。[1,1,1,1,1,1,1,1,1,1] である。
[1] の 1通りだけある。
m1 = 1
[2], [1,1] の 2通りである。
m2 = 2
[3], [2,1], [1,2], [1,1,1] の 4通りである。
m3 = 4
[4], [3,1], [2,2], [1,3], [2,1,1], [1,2,1], [1,1,2], [1,1,1,1] の 8通りである。
m4 = 8
[5]
[4,1], [3,2], [2,3], [1,4],
[3,1,1], [1,3,1], [1,1,3], [2,2,1], [2,1,2], [1,2,2],
[2,1,1,1], [1,2,1,1], [1,1,2,1], [1,1,1,2],
[1,1,1,1,1]
の 16通りである。
m5 = 16
[6]
[5,1], [4,2], [3,3], [2,4], [1,5],
[4,1,1], [1,4,1], [1,1,4], [3,2,1], [3,1,2], [2,3,1], [2,1,3], [1,3,2], [1,2,3], [2,2,2],
[3,1,1,1], [1,3,1,1], [1,1,3,1], [1,1,1,3], [2,2,1,1], [2,1,2,1], [2,1,1,2], [1,2,2,1], [1,2,1,2], [1,1,2,2],
[2,1,1,1,1], [1,2,1,1,1], [1,1,2,1,1], [1,1,1,2,1], [1,1,1,1,2],
[1,1,1,1,1,1]
の 32通りである。
m6 = 32
ここまでは、2のべき乗で増える。
n≧7 の場合は、次のパターンに分類できる。
これまでに出た目の和が n-1 になった後、1の目が出るパターン n = (n-1) + 1
これまでに出た目の和が n-2 になった後、2の目が出るパターン n = (n-2) + 2
これまでに出た目の和が n-3 になった後、3の目が出るパターン n = (n-3) + 3
これまでに出た目の和が n-4 になった後、4の目が出るパターン n = (n-4) + 4
これまでに出た目の和が n-5 になった後、5の目が出るパターン n = (n-5) + 5
これまでに出た目の和が n-6 になった後、6の目が出るパターン n = (n-6) + 6
よって和が n となる全パターン数は、漸化式で次のように書ける。
mn = mn-1 + mn-2 + mn-3 + mn-4 + mn-5 + mn-6
この式で n=100 まで計算したものが下の表である。
ちなみに、m7 = 63 ≠ 64 である。[7] というパターンはないからである。
サイコロの目の和 n | サイコロの目の全パターン数 mn |
1 | 1 |
2 | 2 |
3 | 4 |
4 | 8 |
5 | 16 |
6 | 32 |
7 | 63 |
8 | 125 |
9 | 248 |
10 | 492 |
11 | 976 |
12 | 1936 |
13 | 3840 |
14 | 7617 |
15 | 15109 ≃ 1.511 × 104 |
16 | 29970 ≃ 2.997 × 104 |
17 | 59448 ≃ 5.945 × 104 |
18 | 117920 ≃ 1.179 × 105 |
19 | 233904 ≃ 2.339 × 105 |
20 | 463968 ≃ 4.64 × 105 |
21 | 920319 ≃ 9.203 × 105 |
22 | 1825529 ≃ 1.826 × 106 |
23 | 3621088 ≃ 3.621 × 106 |
24 | 7182728 ≃ 7.183 × 106 |
25 | 14247536 ≃ 1.425 × 107 |
26 | 28261168 ≃ 2.826 × 107 |
27 | 56058368 ≃ 5.606 × 107 |
28 | 111196417 ≃ 1.112 × 108 |
29 | 220567305 ≃ 2.206 × 108 |
30 | 437513522 ≃ 4.375 × 108 |
31 | 867844316 ≃ 8.678 × 108 |
32 | 1721441096 ≃ 1.721 × 109 |
33 | 3414621024 ≃ 3.415 × 109 |
34 | 6773183680 ≃ 6.773 × 109 |
35 | 13435170943 ≃ 1.344 × 1010 |
36 | 26649774581 ≃ 2.665 × 1010 |
37 | 52862035640 ≃ 5.286 × 1010 |
38 | 104856226964 ≃ 1.049 × 1011 |
39 | 207991012832 ≃ 2.08 × 1011 |
40 | 412567404640 ≃ 4.126 × 1011 |
41 | 818361625600 ≃ 8.184 × 1011 |
42 | 1623288080257 ≃ 1.623 × 1012 |
43 | 3219926385933 ≃ 3.22 × 1012 |
44 | 6386990736226 ≃ 6.387 × 1012 |
45 | 12669125245488 ≃ 1.267 × 1013 |
46 | 25130259478144 ≃ 2.513 × 1013 |
47 | 49847951551648 ≃ 4.985 × 1013 |
48 | 98877541477696 ≃ 9.888 × 1013 |
49 | 196131794875135 ≃ 1.961 × 1014 |
50 | 389043663364337 ≃ 3.89 × 1014 |
51 | 771700335992448 ≃ 7.717 × 1014 |
52 | 1530731546739408 ≃ 1.531 × 1015 |
53 | 3036332834000672 ≃ 3.036 × 1015 |
54 | 6022817716449696 ≃ 6.023 × 1015 |
55 | 11946757891421696 ≃ 1.195 × 1016 |
56 | 23697383987968257 ≃ 2.37 × 1016 |
57 | 47005724312572177 ≃ 4.701 × 1016 |
58 | 93239748289151906 ≃ 9.324 × 1016 |
59 | 184948765031564404 ≃ 1.849 × 1017 |
60 | 366861197229128136 ≃ 3.669 × 1017 |
61 | 727699576741806576 ≃ 7.277 × 1017 |
62 | 1443452395592191456 ≃ 1.443 × 1018 |
63 | 2863207407196414655 ≃ 2.863 × 1018 |
64 | 5679409090080257133 ≃ 5.679 × 1018 |
65 | 11265578431871362360 ≃ 1.127 × 1019 |
66 | 22346208098711160316 ≃ 2.235 × 1019 |
67 | 44325555000193192496 ≃ 4.433 × 1019 |
68 | 87923410423644578416 ≃ 8.792 × 1019 |
69 | 174403368451696965376 ≃ 1.744 × 1020 |
70 | 345943529496197516097 ≃ 3.459 × 1020 |
71 | 686207649902314775061 ≃ 6.862 × 1020 |
72 | 1361149721372758187762 ≃ 1.361 × 1021 |
73 | 2699953234646805215208 ≃ 2.7 × 1021 |
74 | 5355580914293417237920 ≃ 5.356 × 1021 |
75 | 10623238418163189897424 ≃ 1.062 × 1022 |
76 | 21072073467874682829472 ≃ 2.107 × 1022 |
77 | 41798203406253168142847 ≃ 4.18 × 1022 |
78 | 82910199162604021510633 ≃ 8.291 × 1022 |
79 | 164459248603835284833504 ≃ 1.645 × 1023 |
80 | 326218543973023764451800 ≃ 3.262 × 1023 |
81 | 647081507031754111665680 ≃ 6.471 × 1023 |
82 | 1283539775645345033433936 ≃ 1.284 × 1024 |
83 | 2546007477822815384038400 ≃ 2.546 × 1024 |
84 | 5050216752239377599933953 ≃ 5.05 × 1024 |
85 | 10017523305316151178357273 ≃ 1.002 × 1025 |
86 | 19870587362028467071881042 ≃ 1.987 × 1025 |
87 | 39414956180083910379310284 ≃ 3.941 × 1025 |
88 | 78182830853136066646954888 ≃ 7.818 × 1025 |
89 | 155082121930626788260475840 ≃ 1.551 × 1026 |
90 | 307618236383430761136913280 ≃ 3.076 × 1026 |
91 | 610186256014622144673892607 ≃ 6.102 × 1026 |
92 | 1210354988723928138169427941 ≃ 1.21 × 1027 |
93 | 2400839390085827809266974840 ≃ 2.401 × 1027 |
94 | 4762263823991571708154639396 ≃ 4.762 × 1027 |
95 | 9446344817130007349662323904 ≃ 9.446 × 1027 |
96 | 18737607512329387911064171968 ≃ 1.874 × 1028 |
97 | 37167596788275345060991430656 ≃ 3.717 × 1028 |
98 | 73725007320536067977308968705 ≃ 7.373 × 1028 |
99 | 146239659652348207816448509469 ≃ 1.462 × 1029 |
100 | 290078479914610587823630044098 ≃ 2.901 × 1029 |